به نقل از «فرارو»

درآمد نفتی در اقتصاد ایران چه می‌شود؟

تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۵۶۴۴۸

تجارت نیوز نوشت: اقتصاد ایران از دهه ۷۰ تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته و همین موضوع سبب شده تا بیشتر بخش‌های اقتصادی در کشور با آسیب‌ها و تنگنا‌های شدیدی مواجه شوند. اما در پاسخ به این سوال مهم که تحریم‌ها طی سال‌های اخیر چه بر سر اقتصاد ایران آورده‌اند؟ عموما اولین بخشی که به ذهن خطور می‌کند همان بخش نفتی اقتصاد است که فرآیند‌های فروش و استخراجش به شدت تحت فشار حداکثری قرار دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته، بعد از گشایش‌های اقتصادی و سیاسی حاصل از برجام، تولید و فروش نفت با افزایش قابل توجهی همراه شد، اما دیری نپایید که تحریم‌های ترامپ از راه رسیدند و بر جان اقتصاد ایران افتادند؛ امری که کاهش شدید تولید و صادرات نفت را به دنبال داشت.

افزون بر اینها، کاهش تولید و صادرات به معنای کاهش درآمد‌های نفتی است. هرچند دولت رئیسی بدون اینکه اعداد و ارقام خامی ارائه دهد، می‌گوید درآمد حاصل از فروش نفت هشت برابر شده است. البته در این گزارش حتی مشخص نشده که منظور درآمد‌های دلاری است یا درآمد‌های ریالی.

با وجود شائبه‌های فراوان در میزان درآمد‌های نفتی، این سوال مهم مطرح می‌شود که سرنوشت درآمدی که حالا دیگر به مانند گذشته «هنگفت» نیست، در اقتصاد ایران چه می‌شود و کجا به مصرف می‌رسد؟ این سوالات را از محمدتقی فیاضی، کارشناس مسائل اقتصادی، پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید.

۳ بخش اصلی درآمد‌های نفتی در بودجه

فیاضی با بیان اینکه بر اساس آنچه در قانون بودجه درباره درآمد‌های نفتی آمده، می‌توان گفت منابع مهم‌ترین سند مالی کشور از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود، به تجارت‌نیوز گفت: درآمد‌های عمومی که شامل انواع مالیات است. واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که در چند سال اخیر عمدتا از فروش نفت و واگذاری اموال یا همان مولدسازی و واگذاری دارایی‌های مالی (اوراق مالی اسلامی- اسناد خزانه اسلامی) تشکیل می‌شود.

بخش مصارف هم دربرگیرنده هزینه جاری، عمرانی و بازپرداخت دارایی‌های مالی یا بازپرداخت اوراق است.

اگر نگاهی به عملکرد اعتبارات عمرانی بیاندازیم، می‌بینیم که با توجه به اینکه عمدتا دولت با کسری بودجه مواجه بوده، آنچه به بخش عمرانی اختصاص یافته، اسناد خزانه اسلامی است که طبق تعریف فق‌ها باید صرف بدهی‌هایی شود که محقق شده‌اند، یعنی دیون تحقق‌یافته می‌تواند صرف اسناد خزانه اسلامی شود.

اگر نگاهی به تراز دارایی‌های مالی هم بیاندازیم، تقریبا صفر است و آنچه تحت عنوان اوراق یا فروش شرکت‌ها در سمت منابع وجود دارد، به همان مقدار باید صرف مصارف شود؛ بنابراین از سمت اوراق چیزی برای مصارف جاری و کل مصارف باقی نمی‌ماند. هر چه می‌ماند -یعنی همان مالیات و درآمد‌های نفتی- در صورت تحقق باید صرف امور جاری شود. اما اتفاقی که در این بین برای درآمد‌های نفتی می‌افتد این است که مقداری از نفت ایران توسط چین خریداری می‌شود و باقی در بازار و البته بازار سیاه و از طریق کشور‌های ثالث به فروش می‌رسد.

درآمد نفتی مسدود نمی‌شود

درآمد‌های نفتی در این چند سال مسدودی نداشته و چین معادل این درآمد‌ها را به صورت یوآن در اختیار ایران قرار می‌دهد. بر اساس اطلاعات موجود، اگر ایران بخواهد از برزیل یا کشور‌های دیگر غلات یا کالا‌های اساسی بخرد، از اعتباری که چین در اختیارش قرار می‌دهد برای واردات استفاده می‌کند؛ بنابراین به نظر نمی‌رسد درآمد‌های نفتی ایران حداقل در این چند سال اخیر مسدود یا بلوکه شده باشد. البته ماجرا‌ها درباره‌ی کره جنوبی و برخی کشور‌ها به مانند قبل باقی است.

درآمد نفتی صرف یارانه می‌شود؟

اینکه آیا درآمد نفتی صرف یارانه می‌شود یا خیر، دولت اعلام کرده که به کالا‌های اساسی ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی اختصاص می‌دهد، یعنی عملا یارانه می‌دهد. یعنی دولت مابه‌التفاوت دلار (حدود ۵۰ هزار تومانی) یا در هر موقعیت زمانی که احتمالا در طول سال قیمت‌ها بالا رود، با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را یارانه می‌دهد. اما پول ریالی یا همان معادل ریالی صادرات نفتی که با ارز ۲۸ هزار تومانی مورد محاسبه قرار می‌گیرد صرف هزینه‌های جاری می‌شود؛ بنابراین درآمد‌های نفتی با نرخ تسعیر ۲۸ هزار تومان صرف هزینه جاری می‌شود و مابه‌التفاوت آن با نرخ بازار، یارانه‌ای است که توسط دولت به کالا‌های اساسی اختصاص داده می‌شود. در این بین اتفاقی که می‌افتد این است که دولت چین، ایران یا تجار ایرانی را به کشور‌هایی حواله می‌دهد که از آن‌ها مطالبات دارد. این امر به نوعی به نفع چین تمام می‌شود و بدین صورت مطالبات خود را تهاتر می‌کند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: درآمد نفتی اقتصاد ایران قیمت طلا و ارز قیمت موبایل درآمد های نفتی اقتصاد ایران درآمد نفتی درآمد ها کشور ها ۲۸ هزار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۵۶۴۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیشرفت‌های چشمگیر ایران در منطقه و جهان با کاربست های فناوری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سلسله نشست‌های شورای هماهنگی روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی، بیست و پنجمین جلسه این شورا در خانه نوآوری و فناوری ایران (آی‌هیت) و با حضور دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور، «سپهر خلجی» رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و جمعی از مدیران مراکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دستگاه‌های اجرایی برگزار شد.

دهقانی طی سخنانی در این نشست ضمن قدردانی از تلاش‌های فعالان عرصه ارتباطات و رسانه در دستگاه‌های اجرایی و نقش این قشر در انعکاس امید و آگاهی جامعه از توانمندی‌ها و دستاورد‌های دولت گفت: مایه افتخارآفرینی است که معاونت علمی میزبان این نشست با حضور فعالان تلاش‌گر و توانمند رسانه‌ای است و اهالی خوب رسانه در فضای جنگی و نابرابر در رویارویی با دشمن، افسران توانمندی هستند که می‌کوشند با تزریق امید و انگیزه به جامعه، تصویری روشن از آینده‌ای پرامید را برای فرزندان این کشور ترسیم کنند. صمیمانه از تمامی دست اندرکاران اطلاع رسانی دولت قدردانی و کار ایشان را تقدیس می‌کنم.

وی با اشاره به این‌که امروزه دانش و فناوری، یک مؤلفه مهم در اقتدار کشور‌ها شده است، ادامه داد: زمانی بود که علم وجود داشت، اما فناوری به مفهوم امروزین آن وجود نداشت، اما صاحبان علم و دانش همواره از سوی رهبران جامعه مورد توجه بوده اند.

دهقانی افزود: علم به عنوان مقوله‌ای فخرآفرین و زینتی، مورد توجه حاکمان بود و در معادلات اقتصاد و حکمرانی تاثیری نداشت، به‌طوری‌که علم عمدتا برای تفاخر و زینت استفاده می‌شد. اما به تدریج تحولی پدید آمد و هنگامی که علم به حدی از اشباع رسید، در دوران انقلاب صنعتی، محصولی تحت عنوان فناوری را پدید آورد.

وی گفت: فناوری در پیوند با علم در مسیر ثروت‌آفرینی قرار گرفت و کشور‌ها کوشیدند تا از ابزار علم و فناوری، برای کسب ثروت کسب استفاده کنند. با به خدمت در آمدن فناوری در مسیر تولید ثروت، رقابت بین کشور‌ها افزایش یافت و این باور شکل گرفت که برخورداری از فناوری، زمینه را برای بهره‌کشی هرچه بیش‌تر از طبیعت و تبدیل منابع به ثروت فراهم می‌کند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور ادامه داد: از قرن بیستم میلادی به بعد، تحول دیگری رخ داد و نگرش به دانش و فناوری از مرز مقوله‌هایی با کارکرد تفاخر، ابزار بهره کشی از طبیعت و ثروت اندوزی به مؤلفه‌ای برای کسب قدرت و اقتدارآفرین بدل شد. تا سال‌های گذشته، تجهیزات نظامی و شمار نیروی نظامی به عنوان ابزار سنجش قدرت به شمار می‌رفت، اما در سال‌های اخیر دانش و فناوری به مؤلفه قدرت تبدیل شده است.

وی با بیان این‌که گفتمان علم و فناوری از دو دهه پیش به طور جدی در کشورمان مطرح شده و رهبر انقلاب همواره بر گفتمان علم و نقش آن در اقتدار و از سوی دیگر به فرهنگ به عنوان بال دیگر اقتدار تاکید داشته‌اند، افزود: کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس تا همین سال‌های اخیر کار خاصی در حوزه علمی و فناوری انجام نمی‌دادند چراکه به کارکرد اقتدارآفرینی این حوزه آگاهی نداشتند و با تکیه به فروش منابع، نیازی به ثروت‌آفرینی از این حوزه نمی‌دیدند.

وی ادامه داد: اما در سال‌های اخیر با مشاهده پیشرفت‌های چشمگیر جایگاه ایران در منطقه و جهان با کاربست فناوری به عنوان یک مؤلفه اقتدار آفرین، به صرافت توسعه دانش و فناوری افتادند و در تکاپوی کسب آن، به راه اندازی مراکز نوآوری و فناوری و زیست‌بوم علم و فناوری دست زده‌اند؛ چراکه دریافتند جمهوری اسلامی با تمرکز بر سیاست‌های علمی و فناوری در دنیا به یک گفتمان قدرت دست یافته است.

نقش دستگاه‌های اجرایی در بازتاب دستاورد‌های فناورانه و نوآورانه

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور با اشاره به ضرورت هم‌افزایی و هم‌دلی تمامی دستگاه‌های اجرایی در انعکاس و بازتاب امیدآفرینانه دستاورد‌های دانش‌بنیان کشور ادامه داد: سهم مستقیم معاونت علمی در تمامی دستاورد‌های علمی و فناورانه کشور را کم‌تر از ۱۰ درصد می‌دانم و معتقدم تمامی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور، سهمی قابل توجه و نقشی عملیاتی و میدانی در توسعه علم و فناوری امروز کشور دارند؛ بنابراین توجه کشور به این موضوع چه در حمایت از توسعه و چه در انعکاس دستاورد‌های کشور، نیازمند تلاش بسیار ویژه و عزم جدی همه دستگاه‌ها است.

دهقانی با تأکید بر آمادگی معاونت علمی در همکاری با سایر دستگاه‌ها برای ترویج گفتمان علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان و انعکاس دستاورد‌های امیدآفرین گفت: شرکت‌های دانش بنیانی داریم که می‌توانند خوراک مناسب خبری را به دستگاه‌ها و روابط عمومی‌ها بدهند تا محتوای متناسب و جذاب برای نسل امروز تولید کنند.

وی گفت: آمادگی داریم تا از این تعامل بین شبکه شرکت‌های دانش بنیان، فناور و خلاق با بدنه اطلاع رسانی دستگاه‌ها حمایت کرده و زمینه‌های تحقق این همکاری و تعامل را فراهم کنیم.

نقش پررنگ علم و فناوری در دیپلماسی ایران

رییس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به نقش پررنگ دیپلماسی علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در تعاملات بین‌المللی و فرامنطقه‌ای دولت عنوان کرد: علم و فناوری یک خواست مشترک بین کشور‌های دنیا و یک قلمرو سفید و ایمن، برای گفت و گوی مشترک و تعامل بین تمامی کشور‌ها است و بر همین اساس، دولت مردمی سیاست گفتگو بر محور توانمندی‌های علمی و فناورانه را به طور جدی در دستور کار خود قرار داده است.

وی افزود: در خانه نوآوری و فناوری ایران، به طور مستمر و متناسب با نیاز‌ها و ظرفیت‌های هیئت‌های مخاطب، دستاورد‌های هم‌تراز استاندارد‌های جهانی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند و بزرگ به نمایش در می‌آید و تنها در سال ۱۴۰۲، بیش از ۴۳ مسئول رده بالا در قالب هیئت‌های سیاسی و تجاری از سراسر دنیا به خانه نوآوری و فناوری ایران آمدند و ضمن بازدید از دستاورد‌های فناورانه ایران، قرارداد‌های همکاری منعقد کردند.

عزم جدی معاونت علمی در همکاری با دستگاه‌های اجرایی برای انعکاس دستاورد‌های دولت

محمد خاکساری، رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی نیز در این نشست با اشاره به گام‌های جدی دولت در رونق شرکت دانش‌بنیان، عرضه دستاورد‌های فناورانه در ابعاد بین‌المللی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گفت: دولت مردمی نگاهی ویژه به نقش آفرین کردن عرصه اقتصاد دانش‌بنیان در جامعه دارد و شرکت‌های دانش‌بنیان در سال گذشته به دستاورد‌های بسیار خوبی رسیدند. مهم‌ترین این دستاورد‌ها را می‌توان ثبت رکورد صادرات دو میلیارد دلاری شرکت‌های دانش‌بنیان دانست.

وی با تأکید بر آمادگی مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی برای همکاری و تعامل با سایر دستگاه‌های اجرایی در انعکاس و ترویج توانمندی‌ها و دستاورد‌های دولت، ادامه داد: ظرفیت بسیار خوبی در زیست‌بوم فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد شده است که می‌تواند به کمک تمامی دستگاه‌ها، بازتابی گسترده و فراملی داشته باشد.

وی گفت: بخش کوچکی از این توانمندی فناورانه در خانه نوآوری و فناوری ایران به نمایش درآمده است و معاونت علمی آمادگی دارد تا در امتداد همکاری‌های قبلی با دستگاه‌ها، انعکاس و اطلاع‌رسانی دستاورد‌های دولت را به صورت گسترده انجام دهد. علاوه بر این، توانمندی و ظرفیت‌های مناسبی در برخی شرکت‌های خلاق و دانش‌بنیان وجود دارد که می‌تواند در امر تولید محتوا و اطلاع‌رسانی به کمک دستگاه‌ها بیاید.